بیماری فلج اطفال
فلج اطفال یا پولیومیلیتیس (Poliomyelitis) یک بیماری ویروسی حاد و گاه ویران‌کننده است که تنها انسان به عنوان میزبان طبیعی این ویروس عمل می‌کند. ویروس فلج اطفال از طریق دهان وارد بدن می‌شود و در بافت‌های لنفاوی در حلق و روده‌ها تکثیر می‌یابد.
این بیماری می‌تواند علایمی چون بلع‌نکردن، کمرنگشتن عضلات، و حتی فلج اعضاء بدن را به دنبال داشته باشد. در بیماری فلج اطفال، تقریباً 50 درصد از بیماران بدون هیچ گونه معلولیتی بهبود می‌یابند و حدود 25 درصد به معلولیت خفیف دچار می‌شوند. اما برخی دیگر نیز ناتوانی دائمی و شدیدی را تجربه می‌کنند که می‌تواند تاثیرات عمیقی بر روی کیفیت زندگی آن‌ها بگذارد.
بیشترین بازگشت عملکرد عضلات در شش ماه اول پس از ابتلا به این بیماری اتفاق می‌افتد، اما بهبود ممکن است تا دو سال زمان ببرد. برای شناخت بیشتر علائم، پیشگیری و درمان این بیماری، با مقالات دیگری از رسا همراه باشید.
بیماری فلج اطفال چیست؟
فلج اطفال یا پولیومیلیت، یک بیماری عفونی است که توسط پلیوویروس ایجاد می‌شود. انتقال این بیماری اغلب از طریق تماس با فرد آلوده و به صورت رایج از طریق دهانی رخ می‌دهد. ویروس از طریق دهان یا دستگاه تنفسی وارد بدن فرد می‌شود و سپس در گلو و روده تکثیر می‌کند. این ویروس ممکن است از طریق خون نیز به سایر اعضاء بدن منتقل شود و در برخی موارد می‌تواند وارد سیستم عصبی مرکزی (نخاع و مغز) شده و علائمی چون ضعف عضلات، فلج و در برخی موارد حتی مرگ را ایجاد کند. ویروس در نهایت از طریق مدفوع از بدن فرد خارج می‌شود.
اصطلاح “فلج اطفال” به معنای معلولیتی استفاده می‌شود که نتیجه این بیماری می‌شود. تنها افراد مبتلا به این بیماری دارای این نوع معلولیت هستند. این بیماری در تعدادی از موارد (دو تا 10 درصد) برای افرادی که معلولیت دارند، ممکن است مرگبار باشد، زیرا عضلات مورد نیاز برای تنفس به طور طبیعی عمل نمی‌کنند.
تاریخچه بیماری
فلج اطفال (پولیومیلیت) یک بیماری باستانی است که به تقریباً 6000 سال قبل ترجیحاً با عثور بر برخی مومیایی‌های مصری با اندام‌های ناقص و پژمرده شناخته شده‌است؛ احتمالاً این اندام‌ها مربوط به افرادی بوده‌اند که مبتلا به ویروس فلج اطفال بوده‌اند.
اولین تعریف نوعی از این بیماری در سال 1789 ثبت شد و در سال 1834 به عنوان یکی از اولین بیماری‌های همه گیر شناخته شد. در سال 1855، دکتر Dhenhenne اثبات کرد که این بیماری سلول‌های عصبی نخاعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و لندشتاینر و پوپر در سال 1908 ویروس این بیماری را کشف کردند.
به منظور کمک به برخی از بازماندگان این بیماری که دچار مشکلات تنفسی بودند، ریه آهنی در اواخر دهه 1920 ایجاد شد. و در دهه 1950، دکتر جوناس سالک موفق به تهیه اولین واکسن موثر در مقابل این بیماری (واکسن ویروس مرده) شد که اولین آزمایشات مقیاس بزرگ آن با تزریق آغاز شد و در سال 1958، واکسن دکتر آلبرت سابین (ویروس ضعیف شده زنده) نیز به مرحله درآمد.
از آن زمان تا کنون، واکسن‌های مختلفی برای جلوگیری از فلج اطفال توسط محققان و پژوهشگران تهیه شده است و این واکسن‌ها باعث گسترش گسترده این بیماری در جامعه شده‌اند.
علت بیماری فلج اطفال
این بیماری ویروسی، فلج اطفال (پولیومیلیت)، حاد و گاه ویران‌کننده است و تنها انسان میزبان طبیعی این ویروس می‌باشد. ویروس پولیو از طریق دهان وارد بدن شخص می‌شود و در بافت‌های لنفاوی، مانند حلق و روده، تکثیر می‌یابد. این بیماری از طریق تماس با مدفوع یا خلط و مخاط (مانند سرفه یا عطسه) نیز سرایت می‌کند.
علاوه بر این، انتقال این عارضه از طریق تماس با اشیاء آلوده و یا دست‌های آلوده که به دهان منتقل می‌شوند نیز ممکن است.
پس از ظهور اولین علائم، شخص مبتلا به این ویروس می‌تواند به مدت یک تا دو هفته بیماری‌اش را مخفی کند و در این زمان به عنوان حامل بیماری به دیگران منتقل آن گردد، حتی اگر علائم بیماری روشن نباشد.
علیرغم اینکه همه افراد در هر سنی ممکن است به فلج اطفال مبتلا شوند، کودکان پنج ساله و جوان‌تر در برابر این بیماری حساس‌تر هستند و خطر ابتلا به آن برای آنان بیشتر است. بنابراین، اهمیت پیشگیری و مراقبت از سلامتی اطفال به‌ویژه در این زمینه بیشتر از پیش به چشم می‌آید.
عوامل بیماری فلج اطفال
فلج اطفال یک بیماری واگیر و خطرناک است که نیازمند توجه ویژه‌ای به پیشگیری و کنترل آن می‌باشد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تصدیق کرده است که کشورهای آمریکا، اقیانوس آرام غربی و اروپا از این بیماری به طور گسترده خود را محافظت کرده‌اند و تقریباً معاف از آسیب‌های احتمالی این بیماری هستند.
اما باید توجه داشت که همچنان خطر ابتلا به این عارضه در مناطق دیگر نیز وجود دارد. به‌ویژه در مناطقی که با مشکلات جنگی، نقص امنیتی یا بحران‌های انسانی مواجه هستند (مانند افغانستان و سوریه)، این خطر به افرادی که به دلیل وضعیت بحرانی نمی‌توانند به‌طور کافی واکسینه شوند، وارد می‌شود و این مسئله نشان‌دهنده اهمیت و ضرورت دستیابی به برنامه‌های کمک‌رسانی واکسیناسیونی در این نقاط است.
علاوه بر این، افرادی که دچار نقص ایمنی (HIV)، بیماران مبتلا به بیماری‌های سرطانی، بیماران تحت درمان‌های شیمی‌درمانی و نیز مراقبان بیماران مبتلا به فلج اطفال هستند، باید به‌ویژه مراقبت شده و مورد توجه پزشکی قرار گیرند. زیرا این افراد در مقابل ابتلا به این بیماری بسیار آسیب‌پذیرتر هستند و خطرات جدی‌تری را تجربه می‌کنند.
درنتیجه، ضرورت و اهمیت واکسیناسیون برای جامعه و حفظ سلامتی همگانی را نباید نادیده بگیریم. استفاده از برنامه‌های پیشگیری و واکسیناسیون مناسب به‌عنوان ابزاری قوی و مؤثر در کاهش انتشار و شیوع بیماری فلج اطفال بسیار حیاتی و حیات‌بخش است.
نشانه های بیماری فلج اطفال
تقریباً 72 درصد افرادی که به بیماری فلج اطفال مبتلا می‌شوند، علائم ظاهری از خود نشان نمی‌دهند. این به این معناست که بیماری می‌تواند بطور خاموشی در بدن افراد شکل بگیرد و آن‌ها حس ابتلا به هیچ ناراحتی نداشته باشند. افراد دیگری (تقریباً 25 درصد) نیز ممکن است علائمی مشابه به آنفولانزا تجربه کنند که شامل علائمی مانند تب، سردرد، حالت تهوع، خستگی، گلو درد، درد در بازوها و پاها و سفت شدن گردن می‌شود. این علائم عموماً به مدت دو تا پنج روز ادامه دارند و سپس بهبود می‌یابند.
اما یک تعداد کمتر از افراد ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند که علت آن درگیری نخاع و مغز است. این علائم شامل پاراستزی (گز گز) یا احساس سوزن‌سوزن شدن در پاها و بازوها، مننژیت یا عفونت پوشش اطراف مغز و نخاع و فلج (عدم توانایی حرکت عضلات پاها، بازوها و یا عضلات تنفسی) می‌شود.
بعضی افراد همچنین ممکن است دچار بثوراتی پوستی شوند که شبیه به نوعی از ضایعات پوستی ناشی از سرخک هستند. این علائم عموماً به مدت 10 تا 20 روز ادامه دارند و سپس به‌طور کامل برطرف می‌شوند و به این نوع از بیماری “فلج اطفال غیرمعلولیت” نیز اطلاق می‌شود. همچنین در بعضی از افراد، علائم این بیماری ممکن است به‌طور خیلی سریع (طی چند ساعت پس از بروز عفونت) ایجاد شوند.
